Hãy tưởng tượng hai người đang phỏng vấn xin việc. Họ đều là những người có trình độ, đều tốt nghiệp với bằng xuất sắc, điểm trung bình cao.

Bước vào buổi phỏng vấn, cả hai đều có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Họ đã thực hành tất cả các câu hỏi phỏng vấn thông thường.

Tuy nhiên sau khi nói chuyện với cả hai người, nhà tuyển dụng lại đưa ra một quyết định rất dễ dàng. Tại sao vậy ?

Đó đơn giản là vì một ứng viên đã sử dụng cuộc phỏng vấn để thể hiện các kỹ năng mềm của họ. Còn người kia, thậm chí còn chưa bao giờ nghe đến thuật ngữ đó.

Nhiều sinh viên nghĩ rằng kiếm được một công việc, cần phải có bằng cấp và các kỹ năng kỹ thuật. Thực tế, điều đó rất cần thiết, nhưng những thứ như bạn làm việc nhóm như thế nào, giao tiếp tốt như thế nào, thấu hiểu cảm xúc của người khác ra sao cũng quan trọng không kém.

Những thứ mình vừa liệt kê ra đều là kỹ năng mềm. Chúng khó định lượng hơn các kỹ năng kỹ thuật như lập trình, thiết kế, viết lách.

Bài viết hôm nay, mình xin làm sáng tỏ sự mơ hồ xung quanh kỹ năng cứng và mềm.

Kỹ năng mềm là gì?

Theo Wikipedia, kỹ năng mềm (soft skill) hay còn gọi là kỹ năng thực hành xã hội là thuật ngữ liên quan đến trí tuệ xúc cảm dùng để chỉ các kỹ năng quan trọng trong cuộc sống con người như : kỹ năng sống, giao tiếp, lãnh đạo, làm việc nhóm, kỹ năng quản lý thời gian, thư giãn, vượt qua khủng hoảng, sáng tạo và đổi mới…

Thực tế cho thấy, người thành đạt chỉ có 25% là do kiến thức chuyên môn, 75% còn lại được quyết định với những kỹ năng mềm họ được trang bị.

Kỹ năng cứng là gì?

Khác với kỹ năng mềm, kỹ năng cứng được hiểu là những kiến thức và thực hành có tính chất kỹ thuật, chuyên môn nghề nghiệp.

Hoặc có thể hiểu đơn giản là tập hợp những kỹ năng và khả năng để một người có thể hoàn thành một tác vụ nghề nghiệp chuyên môn, và thường được dạy tại các trường học.

Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên của nền kinh tế tri thức. Đó là một môi trường đàm phán, thoả hiệp và giao tiếp. Bạn vẫn cần một nền tảng nhất định về các kỹ năng cứng, nhưng kỹ năng mềm là vấn đề quan trọng để hoàn thành bất cứ việc gì.

Hơn nữa, với sự ra đời của nền kinh tế tri thức, các kỹ năng cứng không ngừng thay đổi và trở nên lỗi thời. Theo cách mà Cách mạng công nghiệp khiến nhiều công việc lao động chân tay trở nên lỗi thời, thì Cách mạng tri thức đang tự động hoá các công việc như kế toán, giao hàng, nấu nướng, làm đẹp. Do đó, nhiều kỹ năng cứng bạn học ở trường nhanh chóng trở nên không còn phù hợp.

Đừng tuyệt vọng. Học vấn của bạn không phải là vô giá trị. Kỹ năng cứng của bạn không hoàn toàn vô dụng. Bạn chỉ cần tìm ra cách để trau dồi các kỹ năng mềm ngoài lớp học.

Và thật may mắn, đại học cung cấp nhiều cơ hội để làm như vậy. Bạn chỉ cần biết nơi để tìm.

Các kỹ năng mềm cần thiết

Theo như mình được biết, thì kỹ năng mềm được chia thành hai loại: nội bộ và bên ngoài.

Các kỹ năng mềm nội bộ liên quan đến “cách bạn tương tác với chính bản thân mình”. Chúng bao gồm những kỹ năng sau:

Tự tin

Tự nhận thức

Lòng từ bi

Chấp nhận lời chỉ trích

Tư duy phản biện

Khả năng phục hồi

Kiên trì

Quản lý cảm xúc

Tư duy phát triển

Mặt khác, những kỹ năng mềm bên ngoài là về “cách bạn nói chuyện và đối xử với những người xung quanh”. Chúng bao gồm những kỹ năng sau :

Làm việc nhóm

Giao tiếp hiệu quả

Thúc đẩy

Quản lý xung đột

Khả năng thích ứng

Kết nối mạng

Ảnh hưởng

Đàm phán

Quản lý kỳ vọng

Đây là một danh sách khá phong phú, nhưng bạn nhất định phải sử dụng hầu hết những thứ này tại một số thời điểm. Đây là tất cả những kỹ năng quan trọng để có một cuộc sống viên mãn. Và hiện tại, mình đang dùng những năm tháng học đại học để phát triển tất cả những kỹ năng này.

Trau dồi kỹ năng mềm trong trường đại học

Dưới đây là một số cách mà mình gợi ý cho bạn để có thể trau dồi kỹ năng mềm khi đang ngồi trên ghế nhà trường. Có rất nhiều cách khác nhau, tuy nhiên, mình muốn giới thiệu cho bạn 4 cách sau:

Làm việc nhóm

Đây là cơ hội để thực hành hợp tác làm việc nhóm, quản lí xung đột, thương lượng và giao tiếp hiệu quả. Trong khi làm việc nhóm, nếu muốn cải thiện khả năng giao tiếp, thuyết trình, hãy chủ động nhận công việc thuyết trình trước lớp để rèn các kỹ năng này.

Là thành viên tích cực của một tổ chức sinh viên

Trường đại học của bạn có toàn bộ các câu lạc bộ và tổ chức dành cho việc phát triển các kỹ năng mềm nhất định. Vào năm nhất, mình cũng đăng kí tham gia một câu lạc bộ tình nguyện, điều này không chỉ giúp mình mở rộng thêm mạng lưới bạn bè, mà còn giúp mình giao tiếp tốt hơn. Điều đáng tiếc nhất khi tham gia câu lạc bộ này đó là việc mình đã không tích cực tham gia cho lắm. Đừng giống mình.

Nếu bạn mới bắt đầu tham gia một câu lạc bộ, hãy tham gia tích cực và hết mình và nếu có thể, hãy tham gia ứng cử vị trí lãnh đạo của một tổ chức sinh viên điều này sẽ giúp bạn quản lý xung đột giữa các thành viên, thương lượng các chủ đề nhạy cảm như ngân sách và tổ chức các sự kiện, giúp bạn có một background tốt hơn khi đi làm.

Làm freelance

Freelance là công việc toàn thời gian. Mặc dù đúng là bạn cần có kỹ năng cứng để tạo cơ sở cho công việc kinh doanh tự do của mình, nhưng phần lớn công việc thực sự là về kỹ năng mềm.

Khi làm freelance, bạn sẽ phải thuyết phục ai đó thuê dịch vụ của bạn. Đó là kỹ năng quảng bá và giao tiếp hiệu quả. Đàm phán với khách hàng về mức giá. Đó là kỹ năng thương lượng.

Tìm ra cách để làm cho khách hàng khó tính hài lòng ? Đó là tư duy phản biện, khả năng tự nhận thức và khả năng thích ứng.

Start up

Mặc dù nhìn bề ngoài, có vẻ như start up chỉ là có một ý tưởng sáng tạo. Tuy nhiên, những người có được nguồn lực để thực hiện những ý tưởng tuyệt vời của họ là những người có kỹ năng thúc đẩy doanh nghiệp của họ và thuyết phục người khác cung cấp tiền để cho họ có thể biến nó thành hiện thực.

Start up dạy cho bạn cách làm việc nhóm với những người khác, đối phó với những căng thẳng và áp lực lớn, đồng thời học cách chấp nhận vô số lời chỉ trích và thất bại.

Vì thế, một điều mà mình khuyên các bạn, đó là hãy thử start up (có thể cùng một nhóm bạn) trong khi đang học đại học, điều này sẽ giúp bạn phát triển được rất nhiều kỹ năng cần thiết.

Như bạn có thể thấy, đại học có thể là một trong những thời điểm tốt nhất trong cuộc đời bạn để phát triển các kỹ năng mềm của bạn trong môi trường không áp lực. Chỉ cần chọn một vài ý tưởng trên (hoặc tự nghĩ ra) và bắt tay vào thực hiện.

Kỹ năng mềm hay cứng đều phải tuỳ vào từng nghề

Là sinh viên đại học, trước hết phải xác định rõ công việc mình muốn làm sau khi ra trường, sau đó phân tích xem đối với công việc đó, đâu là kỹ năng cứng, đâu là kỹ năng mềm. Chẳng hạn với vị trí nhân viên bán hàng thì kỹ năng giao tiếp, thuyết phục khách hàng lại là kỹ năng cứng hay chính là chuyên môn nghề nghiệp. Nhưng với vị trí lập trình viên, thì đương nhiên nó là kỹ năng mềm.

Công việc kỹ năng cứng

Các công việc yêu cầu bạn làm việc về các vấn đề kỹ thuật có xu hướng yêu cầu kỹ năng cứng nhiều hơn mềm.

Một số công việc mà mình có thể liệt kê ra :

1. Nhà vật lí

2. Kỹ sư

3. Bếp trưởng

4. Thơ cơ khí

5. Thợ sửa ống nước

Mặc dù luôn có giá trị khi có một số kỹ năng mềm, nhưng đây là những nghề nghiệp chủ yếu dựa vào kiến thức kỹ thuật hay còn gọi là kỹ năng cứng.

Lấy ví dụ về hệ thống ống nước. Mặc dù luôn tuyệt vời khi có một thợ sửa ống nước thân thiện và có thể giải thích các vấn đề trong nhà vệ sinh của bạn, nhưng tất cả những gì bạn có thể quan tâm cuối cùng là liệu họ có sửa được nó hay không. Không có kỹ năng mềm nào như giao tiếp hoặc đàm phán có thể bù đắp cho việc thiếu kỹ năng sửa ống nước 😀

Công việc kỹ năng mềm

Những công việc kỹ năng mềm gần như là tất cả. Một số công việc bao gồm :

1. Bán hàng

2. Chăm sóc khách hàng

3. Diễn giả

4. Giám đốc

5. Coach

Một lần nữa, mình không nói rằng những công việc này không yêu cầu những kỹ năng kỹ thuật. Vấn đề là kỹ năng mềm là chìa khoá thành công trong những công việc này.

Lấy ví dụ về một nhân viên bán xe ô tô. Một nhân viên bán xe giỏi không nhất thiết phải biết cách thức hoạt động của chiếc xe. Họ sử dụng sự kết hợp giữa thuyết phục và thương lượng để thuyết phục người mua.

Kỹ năng nào quan trọng hơn

Theo một cuộc khảo sát năm 2014 được thực hiện cho Career Builder, 77% nhà tuyển dụng tin rằng kỹ năng mềm và kỹ năng cứng đều quan trọng như nhau. Vì vậy, bất kể bạn nghĩ mình có thể theo đuổi nghề nghiệp nào, thì việc duy trì sự cân bằng của cả hai kỹ năng là cách tốt nhất.

Theo như quan điểm của mình, thì sự kết hợp giữa kỹ năng cứng và kỹ năng mềm mới là điều thực sự quan trọng. Đó là cách tốt nhất để tạo sự khác biết với những ứng viên khác – những người có xu hướng kém trong một lĩnh vực nào đó.

Ví dụ, nếu bạn đang ứng tuyển trong một công ty thiên về kỹ thuật, việc có những kỹ năng mềm tuyệt vời có thể thực sự giúp bạn nổi bật trong quá trình ứng tuyển và tuyển dụng. Kiến thức kỹ thuật của bạn sẽ hữu ích hơn nhiều nếu bạn có thể truyền đạt tốt cho người khác.

Lời khuyên

Vì cả hai kỹ năng này đều rất quan trọng, mình khuyên bạn nên tập trung vào việc cải thiện kỹ năng mà bạn đang còn yếu. Bạn nên xác định kỹ năng cụ thể quan trọng đối với lĩnh vực của mình và nỗ lực để hoàn thiện những kỹ năng đó hơn tất cả các kỹ năng khác.

Đối với mình, đó là kỹ năng mềm. Là một blogger và là một start up, mình hiểu rằng thành công trong kinh doanh của mình phụ thuộc rất nhiều vào kỹ năng mềm như thuyết phục và kết nối.

Cả kỹ năng cứng và mềm đều không mất đi. Cả hai đều cần thiết cho sự thành công ở trường học, công việc và cuộc sống của bạn. Mình hi vọng bài viết này cho bạn sự đánh giá chung về cả hai loại, cũng như một số ý tưởng để phát triển chúng.